Persidangan Songkhla

Persidangan Songkhla berlangsung pada 6 dan 7 Januari khusus bagi membincangkan kerjasama sempadan Tanah Melayu dengan Siam.1 Perwakilan Persekutuan Tanah Melayu telah diketuai oleh Mejar-Jeneral C.H. Boucher,sementara perwakilan Siam pula diketuai oleh Mejar Jeneral M.L. Chuang.

Bagi melicinkan perlaksanaan perbincangan tersebut, para perwakilan telah dibahagikan kepada beberapa jawatankuasa kecil. Tiga buah Jawatankuasa telah dibentuk dan dikelaskan kepada jawatankuasa kecil tentera, jawatankuasa kecil polis dan jawatankuasa kecil awam (Politik) Dalam sesi jawatankuasa kecil tentera, ketua perwakilan persekutuan Tanah Melayu Mejar-Jeneral C.H.Boucher menegaskan bahawa musuh tersebut telah menghentikan kegiatan mereka dan pertubuhan-pertubuhan pemisahan seperti GEMPAR telah hampir lumpuh.

Jelaslah jawapan yang diberikan oleh Churchill menggambarkan bahawa beliau kurang berminat untuk berdamai dengan pihak Siam malah menyifatkan kegiatan gerakan pemisahan di Kelantan sebagai kurang penting. Para perwakilan Siam menganggap penjelasan yang diberikan oleh Churchill itu kurang memuaskan dan mereka mendakwa mereka mempunyai bukti-bukti dalam bentuk lencana, pakaian seragam dan bendera-bendera yang kesemuanya diperbuat di Persekutuan Tanah Melayu dan dokumen-dokumen yang menunjukkan bahawa pemimpin-pemimpin Melayu Selatan Siam masih aktif dalam kegiatan-kegiatan untuk menyatukan wilayah-wilayah Melayu ke dalam Persekutuan Tanah Melayu.

Mereka juga menarik perhatian perwakilan Persekutuan Tanah Melayu pada sikap dingin yang ditunjukkan oleh akhbar-akhbar di Persekutuan Tanah Melayu terhadap Kerajaan Siam. Churchill menjawab bahawa pihak akhbar di Persekutuan Tanah Melayu tidak dapat memberi perhatian khusus kepada Kerajaan Siam memandangkan mereka tidak tahu apa yang dilakukan oleh Kerajaan Siam di Selatan Siam. Perwakilan Siam kemudiannya mengundang wartawan-wartawan Persekutuan Tanah Melayu untuk melawat selatan Siam supaya mereka mendapat memahami keadaan di sana.

Daripada perbincangan-perbncangan yang diadakan jelas menunjukkan bahawa Kerajaan Siam bersetuju untuk mengadakan kerjasama sempadan yang lebih rapat dengan pihak British tetapi kedua-dua pihak yang terlibat dalam persidangan itu mempunyai kepentingan yang berbeza.

Matlamat British ialah untuk mendapatkan bantuan dari Kerajaan Siam untuk membanteraskan pengganas Komunis di sempadan, manakala tujuan kerajaan Siam pula ialah untuk menghentikan bantuan dan sokongan daripada pihak luar kepada pergerakan pemisahan wilayah-wilayah Islam di Selatan Siam.

Persidangan itu kesudahannya menjadi medan tawar-menawar di antara pihak Persekutuan Tanah Melayu dengan kerajaan Siam. Kerajaan Persekutuan tidak akan mengalakkan aktiviti-aktiviti pemisahan di Kelantan atau mana-mana wilayah di Semenanjung Tanah Melayu. Seandai kerajaan Siam mula akan memberi sokongan tentera dalam usaha membanteraskan kegiatan pengganas-pengganas komunis.

Selepas persidangan itu Thompson telah mengemukakan laporannya pejabat Luar British di London. Di dalam laporan tersebut Thompson menyatakan bahawa walaupun pihak berkuasa British di Tanah Melayu memandang sepi terhadap kegiatan-kegiatan orang-orang Melayu Patani tetapi kehadiran mereka di Kota Bharu mengikut pandangan pihak Siam jelas mempunyai pengaruh yang tidak sihat dan merupakan sebab utama timbulnya perasaan tidak puas hati di kalangan orang-orang Melayu di Selatan Siam.

Mengikutnya lagi, pihak Tanah Melayu akan memperolehi kerjasama kerajaan Siam yang lebih berkesan bagi ancaman komunis PKM sekiranya mereka menghapuskan kegiatan pergerakan pemisahan di Kelantan. Beliau mendesak pihak berkuasa Kelantan mengambil tindakan tegas ke atas pemimpin-pemimpin Patani di Kelantan.

Oleh kerana tekanan daripada Thompson, Kerajaan Tanah Melayu dalam keadaan serba salah terpaksa mengambil tindakan ke atas pemimpin-pemimpin Patani di Kelantan. Nai Chaem Promyong atau Haji Samsuddin, bekas Chularajamontri, telah dikenakan hukuman kawalan polis di Pasir Puteh,Selama 12 bulan iaitu dari 17 Januari 1949 sebelum beliau dihantar pulang ke Siam pada awal 1950.

Hukuman yang sama juga telah dikenakan terhadap Tengku Abdul Jalal dan Tengku Abdul Kadir Putera. Tengku Abdul Jalal telah dikenakan hukuman sekatan tempat tinggal di Perak dari bulan Februari hingga Julai 1949 sebelum beliau dibenarkan berpindah ke Singapura. Manakala Tengku Abdul Kadir Putera dikenakan hukuman yang sama di Pasir Puteh.

Semua orang-orang Pelarian Patani telah ditempatkan di jajahan Pasir Puteh,kira-kira 25 batu dari ibu negeri Kelantan. Langkah ini adalah bagi memutuskan hubungan mereka dengan penduduk-penduduk di wilayah Siam Selatan. Tuan Guru Haji Sulung telah dijatuhi hukuman penjara selama tiga setengah tahun oleh Mahkamah atas kesalahan menghasut, sementara Tengku Mahmood Mahyideen pula telah ‘dinasihatkan’ supaya menghentikan kegiatannya.

Setelah terbukti pihak British di Tanah Melayu memenuhi persetujuan Songkhla, kerajaan Siam memulakan rundingan untuk membanteraskan pengganas-pengganas Komunis di perbatasan. Pada 1 September 1949,perjanjian Kerjasama Polis Sempadan telah dimeteraikan di Bangkok (Nik Anuar Nik Mahmud 1989, 13-28). Perjanjian ini membenarkan pasukan polis kedua-dua buah negara, tertakluk kepada beberapa syarat, melintasi sempadan dalam operasi menentang pengganas-pengganas Komunis. Pada peringkat awalnya, kawasan operasinya hanya meliputi kawasan Betong dan Sadao sahaja. Pada tahun 1950, kawasan operasi telah diperluaskan ke wilayah Narathiwat dan Kelantan. Selain itu, pasukan Polis kedua-dua negara juga telah menubuhkan cawangan risikan bersama untuk meningkatkan keberkesanan tindakan terhadap pengganas-pengganas Komunis. Kerjasama sempadan semakin bertambah penting dengan pemindahan ibu pejabat PKM ke Betong pada tahun 1952.

Kewujudan kerjasama erat antara pasukan keselamatan Tanah Melayu dan Siam di kawasan sempadan telah melemahkan pergerakan politik orang Melayu Patani. Tambahan pula, Kerajaan Siam telah mengisytiharkan darurat di wilayah Selatan. Kematian misteri Tengku Mahmood Mahyideen, pemimpin yang sangat dihormati, Tuan Guru Haji Sulung bersama-sama tiga pemimpin Melayu yang lain dalam tahun 1954 telah melemahkan lagi pergerakan politik Patani. Haji Sulung di percayai telah dibunuh oleh pihak Polis Siam dan mayatnya telah dibuangkan ke dalam laut di antara Pulau Tikus dan Pulau Gajah (Muhammad Kamal K. Zaman 1996). Akibat kehilangan pemimpin-pemimpin penting itu, pergerakan Patani telah berpecah menjadi kumpulan-kumpulan kecil tanpa pimpinan yang berkaliber. Mereka melancarkan serangan ke atas pasukan polis apabila peluang terbuka. Di samping itu kumpulan itu juga menjalankan kegiatan-kegiatan jenayah seperti merompak dan seumpamanya. Keadaan ini berterusan sehinggalah penghujung 1950-an.

Kemerdekaan Tanah Melayu dari penjajah British pada 31 Ogos 1957 telah menimbulkan kembali semangat nasionalisme pemimpin-pemimpin Melayu Patani untuk memperjuangkan kemerdekaan tanah air mereka dari pemerintahan Siam. Terbit dari kesedaran inilah beberapa orang pemimpin Melayu Patani sama ada yang berada dalam buangan di Tanah Melayu ataupun Patani sendiri telah mulai menghubungi satu sama lain untuk menubuhkan badan politik bagi menyambung perjuangan Almarhum TengkuMahmood Mahyideen dan Almarhum Haji Sulung yang belum selesai.

Hasil dari pertemuan itu pada 13 Mac 1960 lahirlah Barisan Revolusi Nasional (BRN) di bawah pimpinan Haji Wan Muhammad Amin bin Tuan Guru HajiSulung, bekas wakil rakyat Patani dan Tengku Abdul Jalal, bekas Timbalan Presiden GEMPAR (Wan Kadir Che Man 1990).Beberapa langkah telah diambil oleh badan-badan politik tersebut untuk mendapatkan sokongan antarabangsa.

Dalam tahun 1963, barisan kepimpinan politik Patani telah cuba mengambil kesempatan daripada dasar anti-imperialisme Indonesia untuk mendapatan sokongan Presiden Soekarno agar membantu rakyat Patani dalam perjuangan mereka untuk mencapai kemerdekaan. Dalam suratnya kepada presiden Soekarno, Tengku Abdul Jalal, selaku Presiden BRN, antara lain menegaskan bahawa:

Di dalam keadaan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu sedang mendesak segala kerajaan yang menjajah supaya memerdekakan negara-negara yang dijajahnya itu;tetapi Siam sebuah kuasa penjajah timur yang sedang menjajah Petani tidak terpandang oleh Pertubuhan Bangsa-Bagsa Bersatu itu, dari itu Jawatankuasa pembebasan patani di luar negeri merayu kepada negara-negara yang memperjuangkan kemerdekaan tanah2 jajahan dan pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu supaya memandang berat akan keadaan ini meski pun dirasai pada masa ini Patani tidak menjadi suatu punca huru-hara di Asia Tenggara, tetapi keadaan ini akan dapat bertukar dengan cepat, kiranya seluruh bangsa yang merdeka dan kuasa berpengaruh membiarkan keadaan ini, kita yakin dengan keadaan kita masa depan akan menimbulkan suatu peperangan melawan penjajah Siam.

Dari itu kita merayu kepada Paduka yang Mulia president Soekarno,moga-moga bersimpati dan bertimbang rasa dengan perjuangan rakyat tani yang berkehendakkan kemerdekaan.

Rayuan Tengku Abdul Jalal bagaimanapun disambut dingin oleh pemimpin-pemimpin Indonesia. Tercetusnya konfrontasi antara Indonesia-Malaysia merupakan sebab utama mengapa kes Patani gagal mendapat pembelaan daripada Presiden Soekarno, jaguh anti-imperialisme. Indonesia juga memerlukan kerjasama Siam untuk menamatkan konfrontasinya dengan Malaysia. Sekali lagi Patani menjadi mangsa percaturan politik antarabangsa.