Kebangkitan di Kampung Dusun Nyior

Sejurus perlantikan semula Pibul Songgram sebagai Perdana Menteri Siam itu, satu pemberontakan telah berlaku di Kampong Dusun Nyior, berdekatan dengan Tanjong Mas, Narathiwat pada 26 April 1948 (Nik Anuar 1988, 245-76). Pemberontakan itu merupakan cabaran pertama yang dihadapi oleh Pibul Songgram selepas beberapa minggu memegang jawatan Perdana Menteri.

Pemberontakan itu bukanlah dirancang tetapi berlaku secara tiba-tiba akibat daripada tidakan ganas pihak polis Siam terhadap orang-orang Kampung di Dusun Nyior. Pihak Polis dikatakan telah melepaskan tembakan ke arah orang kampung yang sedang mengadakan kenduri pada 20 April 1948. Mereka mengesyaki bahawa orang-orang kampung tersebut telah bertindak balas dan memaksa pihak polis berundur ke Tanjung Mas. Dalam aduan ke ibu Pejabat, pihak polis Siam mendakwa kononnya seramai 1000 orang gerila Melayu sedang membuat persiapan untuk mengadakan pemberontakan.

Pada 25 April, seramai 60 orang anggota polis tambahan telah dihantar ke Tanjong Mas. Pada masa itu orang-orang kampung telah pun bersiap-sedia untuk menghadapi ancaman daripada pihak berkuasa Siam yang dikatakan sedang mara untuk menghapuskan orang-orang Melayu. Pasukan polis itu telah diserang hendap dan terpaksa berundur. Pada 26 April, pihak berkuasa menghantar satu lagi pasukan polis dan mengepung Kampung Dusun Nyior.

Tembak menembak berlaku. Mengikut laporan Straits Times, antara 30 hingga 100 orang telah mati ataupun cedera parah (Straits Times 27 April. 1948). Malahan ramai di antara penduduk tempatan yang telah ditahan oleh pihak polis, termasuk Kamnan Muhammad, Penggawa Tanjung Mas dan Mustapha, berasal dari Teluban. Kedua-duanya telah dihukum tembak tanpa perbicaraan.

Kekacauan yang meletus di Kampong Dusun Nyior itu membimbangkan Tengku Mahmood Mahyideen. Beliau bimbang puak pelampau akan mengambil kesempatan daripada keadaan itu untuk mencetuskan kekacauan yang lebih besar lagi. Tanpa alat senjata dan bantuan luar orang-orang Melayu tidak akan mampu untuk menentang pihak berkuasa Siam. Pada 28 April 1948, sebuah kenyataan telah dikeluarkan oleh Tengku Mahmood Mahyideen merayu orang-orang Melayu di Kampong Dusun Nyior supaya meletakkan senjata serta cuba menyelesaikan masalah mereka dengan pihak berkuasa Siam secara rundingan. Kenyataan penuh Tengku Mahmood Mahyideen adalah seperti berikut:

Saya dengan perasaan yang amat sedih dan pilu hati amat mendukacitakan tatkala mendapat berita yang ada kumpulan orang Melayu melawan kerajaan dengan kekuatan walaupun perbuatan itu tidak dengan kehendak ataupun dimulai oleh pihak rakyat. Maka adalah kejadian itu semata-mata mendatangkan kerugian antara dua pihak (pemerintah dan Rakyat) dan tidak bersesuai dengan tamadun sekarang. Jika ada apa-apa kemuskilan dan keadaan tidak puas hati hendaklah dituntut dengan jalan undang-undang dan damai.Maka dengan surat diminta sekalian enggan daripada membuat perkara yang boleh membangkitkan huru hara dan memecahkan keamanan di dalam negeri-negeri saudara itu.

GEMPAR juga telah menghantar telegram kepada Pibul Songgram untuk mendesak beliau supaya menyelesaikan masalah orang Melayu di keempat-empat wilayah tersebut. Sebagai reaksi daripada telegram itu, Pibul berjanji akan menyelesaikannya dengan segera.15 Oleh kerana bimbang keadaan itu menjadi bertambah buruk, Pibul Songgram telah menghantar Abdullah Long Puteh, juga dikenali sebagai Che Lah atau Dato Che Lah, Timbalan Menteri Pendidikan, ke Patani untuk berbincang dengan para pemimpin tempatan.